top of page

De socialekeuzetheorie (Engels: social choice theory) is de studie van systemen en instituties voor het maken van collectieve keuzes, keuzes die een groep mensen aangaan. Het bestudeert de regels die de leden van de groep gebruiken bij het nemen van collectieve be-sluiten. Met name richt het zich op de besluitvorming en daarbij dan vooral op de vraag hoe die besluitvorming er uit zou moeten zien.

Voorbeeld

Een voorbeeld van een collectief besluit is de inhoud van een nieuwe wet of het besluit over het aantal centimeters waarmee een rivier-dijk wordt opgehoogd. Anders gezegd gaat de socialekeuzetheorie over de bundeling v.e.zekere mate van individueel bepaalde criteria in een collectieve maatregel. Het neemt verschillende vormen aan overeenkomstig wat er wordt geaggregeerd (belangen, oordelen, voor-

keuren, enzovoort) alsmede wat het doel is van de aggregatie (samenvoeging in één maatregel). De methodologie van de sociale keuze heeft een reeks van tot dan toe onduidelijke problemen sterk verduidelijkt.[1]

Nicolas de Condorcet

De Franse filosoof en wiskundige Nicolas de Caritat, markies de Condorcet (1743-1794) wordt algemeen gezien als de grootvader van de socialekeuzetheorie. Tegen het einde van het tijdperk van de Verlichting schreef hij in 1785 te Parijs één van de eerste belangwek-kende werken, “Essai sur l'application de l'analyse à la probabilité des décisions rendus à la pluralité des voix”,[2] over de socialekeu-zetheorie, waarin hij onder meer zijn Paradox van Condorcet formuleerde.[3] Nobelprijswinnaar Kenneth Arrow was echter degene die in 1951 door zijn formulering van de socialekeuzetheorie de plaats verwierf als haar eigenlijke vader.

Theorieën

Prominente 20ste-eeuwse wetenschappers die eigen theorieën over dit onderwerp hebben gepubliceerd zijn:

In de socialekeuzetheorieën van Downs, Schumpeter en Arrow heerst een gedeelde opvatting van politiek als instrument. Politiek is voor hen een mechanisme om individuele, exogene voorkeuren samen te voegen (aggregeren) om één geheel te vormen. Het resultaat van dit proces is een optimaal compromis tussen tegengestelde, private belangen. Het bedrijven van politiek is in deze opvatting een private aangelegenheid: politiek draait om individuele voorkeuren die tot uitdrukking worden gebracht met het uitbrengen van een individuele, geheime stem.

Zie ook

Portaal Politiek

Bronnen, noten en/of referenties

  1. Omhoog↑ Social choice, The New Palgrave Dictionary of Economics, 2008

  2. Omhoog↑ Archive.org: Condorcet, Jean-Antoine-Nicolas de Caritat, marquis de, 1743-1794; Essai sur l'application de l'analyse à la probabilité des décisions rendus à la pluralité des voix; Parijs, Imprimerie Royale, 1785

  3. Omhoog↑ Google Books: Jerry S. Kelly; Social Choice Theory: An Introduction; Springer Science & Business Media, 2013; ISBN 366209925X, ISBN 9783662099254

  4. Omhoog↑ Google Books: Kenneth Joseph Arrow; Social Choice and Individual Values; Indiana University; Wiley, 1951

  5. Omhoog↑ Google Books: Anthony Downs; An Economic Theory of Democracy; Universiteit van Michigan; Harper, 1957

  6. Omhoog↑ Google Books: Joseph Alois Schumpeter; Capitalism, Socialism and Democracy; Routledge, 1976; ISBN 0415107628, ISBN 9780415107624

bottom of page