de Syrische Burgeroorlog

2014

Het begin van 2014 kenmerkte zich door een hevige strijd tussen soennitische rebellen (FSA en Islamitisch Front) en sa-lafisten (Jabhat al-Nusra, IS). De salafisten profileerden zich steeds vaker als voornaamste rebellengroep. Dit conflict heeft ook betrekking op een strijd in Irak tussen dezelfde salafisten en de sjiitische Iraakse regering. Binnen de salafis-ten ontstond echter ook scheuring:al-Nusra en ISIL begonnen elkaar te bevechten en salafistische VSA-groepen pro-beerden een gezamenlijk front te vormen hetgeen mislukte door onderlinge strijd.In de eerste helft van '14 raakte ISIL

met vrijwel alle andere deelnemers in de strijd slaags. In januari werd de beweging korte tijd uit haar bolwerk Raqqa ver-dreven, maar keerde korte tijd later terug en wist zowel VSA als al-Nusra uit Oost-Syrië te verdrijven. De regerings-troepen werden teruggedreven tot een gebied bij Deir-ez-Zor en een legerbasis ten noorden van Raqqa. In West-Syrië werd ISIL daarentegen verslagen en uit de regio verdreven. In januari kwamen berichten in het nieuws, dat in de gevange-nissen in Syrië sinds het begin van burgeroorlog 11.000 gevangenen waren overleden. Zij waren geen natuurlijke dood ge-storven, maar ofwel bezweken aan ondervoeding ofwel door geweld omgekomen. Op 14 april presenteerde Human Rights Watch een rapport, waarin dit werd bevestigd. Onderhandelingen tussen de regering en de rebellen in Genève hadden weinig resultaat. Wel zouden 3.000 bewoners Homs mogen verlaten. Homs werd bezet door de opstandelingen en sinds meer dan een jaar door de regering omsingeld en belegerd. Daardoor was de humanitaire situatie er zeer slecht geworden.

Tot 9 februari waren 800 mensen geëvacueerd. In maart haalde de Turkse luchtmacht een Syrische straaljager neer. Vol-gens Turkije vloog de straaljager in het Turkse luchtruim, terwijl hij volgens de Syrische regering in het Syrische lucht-ruim vloog waarbij de straaljager bezig zou zijn met aanvallen op rebellen. Ondanks de inspanningen van de inspecteurs van de Verenigde Naties, belast met het opsporen van chemische wapens, werd op 12 april op de plaats Kafr Zita, in het dis-trict Hama, een aanval met chemische wapens uitgevoerd. De Syrische staatstelevisie schreef de aanval toe aan de groe-pering Jabhat al-Nusra, en meldde dat het om chloorgas ging, maar gaf niet aan hoe zij tot die laatste conclusie kwam. 

Sinds de aanvallen met chemische wapens in augustus 2013 zouden er al meer aanvallen met chemische wapens zijn ge-weest. Op 2 mei werd er een akkoord bereikt tussen de Syrische regering en rebellen over de terugtrekking van de rebel-len uit de stad Homs. Het staakt-het-vuren zou 48 uur duren. De Verenigde Naties zouden dan ook hulp leveren aan de inwoners van de stad. Het regeringsleger slaagde er steeds meer in om Aleppo, dat nog in handen was van de rebellen, te omsingelen. Het regeringsleger bombardeerde in het bezette Aleppo ziekenhuizen. Artsen, die in handen van het regeringsleger vielen, werden vermoord. Medische zorg werd daardoor bijna onmogelijk.

De rebellen hadden alleen nog vrije toegang tot Aleppo vanuit het noordwesten.[164] Sinds een jaar eerder was het over-grote deel van de inwoners de stad ontvlucht. Op 3 juni werden er presidentsverkiezingen in Syrië gehouden. De rebellen deden niet mee aan de verkiezingen. Assad won met 88,7% van de stemmen.[167] Diezelfde maand begonnen de militanten van Islamitische Staat steeds meer gebied in Syrië te veroveren, in hun eigen strijd voor een kalifaat. Deze strijd had internationaal een grotere invloed dan de Syrische burgeroorlog. Na in Irak Mosul te hebben veroverd en wapens te hebben buitgemaakt, versterkte de beweging haar grip op Oost-Syrië. De legerbasis bij Raqqa werd veroverd, waarna ISIL de Koerdische stad Kobani probeerde in te namen. De aandacht in de pers verschoof dan ook gaandeweg steeds meer van de burgeroorlog naar de strijd tegen IS. Dit zette ook de Koerdische zaak op de kaart en door buitenlandse steun konden de Koerden de aanval op Kobani uiteindelijk afslaan. In de stad Hama vielen bij een aanslag met een autobom meer dan 30 doden. Jabhat al-Nusra eiste de verantwoordelijkheid voor die aanslag op. Op 23 juni 2014 deed de OPCW de mededeling dat de laatste chemische wapens uit Syrië waren weggehaald. Op 1 oktober werd in Homs een aanslag op een school gepleegd, 30 van de 39 slachtoffers waren kinderen. De aanslagen vonden plaats in een wijk waar overwegend alawieten wonen, een religieuze minderheid waartoe ook president Assad behoort. In de tweede helft van december gaf Assad toestemming geneesmiddelen naar de door de rebellen bezette delen van Aleppo te brengen. Het aantal burgerdoden in 2014 bedroeg meer dan 75.000. Het leger van Assad was van oorspronkelijk 325.000 tot 150.000 soldaten gekrompen. Daar kwam bij, dat hij door de dalende olieprijzen minder kon besteden. Hij heerste vooral nog in de steden, op het platteland was zijn macht minder geworden. Nog 40 % van het land en 65 % van de bevolking vielen onder zijn bestuur.

2015

Op 18 januari kwamen bij een raketaanval van het Israëlische leger op een groep Hezbollahstrijders in de Syrische Golan, zes Hezbollahstrijders en een hoge Iraanse generaal om het leven. De generaal, Mohammad Ali Allahdadi, was ter plekke om het Syrische regime te adviseren in de strijd tegen salafistische opstandelingen. Eind januari trok ISIL zich uit Kobani terug, waarop de Koerden zowel de stad als het omliggende platteland konden heroveren. ISIL boekte verder naar het zuiden echter een belangrijke overwinning door in een van 15 tot 26 mei durend offensief Palmyra in te nemen. De be-weging beheerste nu ruwweg 50% van Syrië. Tijdens de bezetting van Palmyra door ISIL werd veel waardevol erfgoed vernietigd; aanvankelijk omdat men de bouwwerken als onislamitische afgoderij zag, nadien uit wraaklust. De Koerden wis-ten daarentegen in juli 2015 Tel Abyad te veroveren waarmee de kantons Kobani en Jazira verbonden werden en een groot deel van de Turkse grens werd afgesloten voor ISIL. Op 12 augustus vielen er zeker 31 doden bij een aanval door de Sy-rische luchtmacht op de Ghouta-regio ten oosten van Damascus. Dit was een reactie op het door de rebellen afvuren van raketten op de Syrische hoofdstad. In augustus werd er korte tijd en staakt-het-vuren tussen het leger en de rebellen overeengekomen,dat echter geen lang leven was beschoren. Op 16 augustus verrichtte het Syrische regeringsleger een zware luchtaanval op de Damascaanse wijken Douma en Harasta, waarbij minstens 96 doden vielen. In de buurt van deze wijken bevond zich het hoofdkantoor van Jaysh al-Islam. Op 9 september werd bekend dat de rebellen de gehele provincie Idlib hadden ingenomen. Het leger van Assad was zo goed als helemaal uit deze provincie verdreven. 

Op 15 september kwamen bij beschietingen door de rebellen in delen van Aleppo die in handen waren van de regering 38 mensen om. Hierop volgden luchtaanvallen door het Syrische leger op door de rebellen gecontroleerde wijken van de stad, waarbij 53 doden vielen. Op 28 september werd, ingegeven door de grote stroom vluchtelingen uit Syrië naar Europa, een internationale conferentie op het hoofdkantoor v.d.VN in New York belegd. Westerse regeringsleiders kondigden van tevoren aan dat Bashar al-Assad bij eventuele vredesbesprekingen als gesprekspartner zou worden geaccepteerd. 

De Franse president Hollande zei daarbij dat Bashar al-Assad niet door hem als nieuwe regeringsleider werd geaccep-teerd.Op 30 september begon Rusland ook met luchtaanvallen op Syrië. Volgens het Kremlin en de Syrische regering van president Assad ging het om precisiebombardementen op IS, waarbij acht IS-doelen zouden zijn geraakt. Dit werd echter weersproken door Amerikaanse en Franse bronnen, en het Vrije Syrische Leger beweerde juist door de Russische aanval-len te zijn geraakt. De Russische aanvallen leken dus ook gericht tegen de rebellen die niet bij IS horen maar wel tegen Assad vechten, met name Jaish al-Fatah, een soennitische beweging die onder meer de Syrische tak van Al Qaeda omvat. Daarnaast vielen er reeds op de eerste dag dertig burgerdoden als gevolg van de Russische aanvallen. De Amerikaanse mi-nister van Buitenlandse Zaken John Kerry liet na de eerste Russische luchtaanvallen weten dat de VS de Russische inter-ventie alleen verwelkomden als die specifiek was gericht tegen de terreurorganisaties, m.n. IS en Al Qaeda.[180] Op 2 oktober volgden 14 nieuwe aanvallen door de Russische luchtmacht, met de provincies Homs, Hama en Idlib als doelwit. Er vielen ook burgerdoden. Obama en de Europese leiders vreesden dat deze interventie de algehele situatie in Syrië juist nog verder zou doen escaleren. Ook wordt vanwege het gebrek aan coördinatie gevreesd voor nog meer burgerdoden en onbedoelde confrontaties tussen Rusland en de door de VS geleide coalitie in Syrië. Volgens schattingen van het SOHR waren er sinds het begin van de bombardementen door voornoemde coalitie overigens 181 burgerdoden als gevolg hiervan gevallen. Het Syrische leger begon op 7 oktober een grootschalig grondoffensief in het noordwesten, in de provincies 

Homs, Hama en Latakia. Het kreeg daarbij steun van Rusland, dat niet alleen vanuit de lucht meevocht maar ook raketten afvuurde vanuit de Kaspische Zee. Op 10 oktober waren er ten noorden en oosten van Aleppo hevige gevechten tussen Syrische rebellen en leden van IS, waarbij tientallen doden vielen. Op 16 oktober begon het Syrische leger in het zuiden van Aleppo eveneens een grootschalig offensief tegen de rebellen,vermoedelijk ook met Russische steun.Twee dagen later meldde het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten dat het regeringsleger ten zuiden van Aleppo vijf dorpen en enkele heuvels had veroverd op de rebellen. Op 30 oktober vuurde de Syrische luchtmacht 12 raketten af op Douma, waarbij minstens 70 doden en ca. 100 gewonden vielen. Op 31 oktober kwamen in de provincie Aleppo als gevolg van aanvallen door Syrische leger en de Russische luchtmacht zeker 64 mensen om, onder wie 28 kinderen. Iran zou inmiddels bezig zijn een grondoffensief voor te bereiden. Op 14 oktober maakten Iraanse functionaris en Syrische activisten bekend dat er daadwerkelijk Iraanse grondtroepen in Syrië actief waren, al werd dit nog niet officieel bevestigd. Het zou gaan om zo'n 1500 militairen van de Iraanse Revolutionaire Garde. Op 9 oktober werd bekend dat de VS zou stoppen met het trainen van Syrische rebellen. Er zou te weinig animo zijn voor het vormen van een extra front tegen IS. De VS bleef echter doorgaan met het bewapenen en ondersteunen van de beste strijders. Op 30 oktober besloten de VS maximaal vijftig commando's naar Syrië te sturen, om te helpen in de strijd tegen IS.De Amerikaanse militairen mochten echter niet zelf niet strijde trekken. Dezelfde dag kwamen in Wenen zeventien landen bijeen voor een top over Syrië, maar deze leverde weinig concreets op. In november ontstond er een geschil tussen Rusland en Turkije, toen Turkije een Russische Soechoj 24 in het luchtruim boven de grens van Turkije en Syrië neerschoot. Turkije beschuldigde Rusland ervan door Turkije gesteunde Turkmenen te bombarderen. De NAVO drong er bij Rusland op aan zich bij de coalitie aan te sluiten en Bashar al-Assad niet meer te steunen. Rusland zegde toe geen gematigde rebellen meer, maar alleen jihadisten aan te vallen. De stad Homs kwam in december weer volledig in handen van het regime-Assad, waarbij alle rebellen werden verdreven. Op 20 december vielen bij naar verluidt Russische luchtaanvallen op Idlib, een stad die onder controle is van de rebellen, tientallen burgerdoden.

Mensenrechtenorganisaties

Amnesty International bracht in december 2015 een rapport uit, waarin de mensenrechtenorganisatie stelde dat er van september tot november 200 burgerdoden waren gevallen als gevolg van de Russische luchtaanvallen en Rusland zich daar-mee mogelijk schuldig maakte aan oorlogsmisdaden. Een week eerder beweerde Human Rights Watch al dat Rusland bij ze-ker twintig bombardementen clusterbommen had gebruikt.

2016

Op 7 januari stemde de regering-Assad ermee in dat er noodhulp werd geboden aan Madaya, een plaatsje aan de Syrisch-Libanese grens dat al sinds juli werd belegerd door zowel troepen van Assad als Hezbollah. Beelden van volkomen uitge-mergelde bewoners van deze plaats waren uitgelekt in de media. Op 11 januari kwam een eerste konvooi met hulptroe-pen van het Rode Kruis en de VN de stad binnen. Het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten meldde op 10 januari dat er bij een Russische luchtaanval op de plaats Maarat al-Numan die specifiek was gericht tegen een rechtbank van al-Nusra 57 doden waren gevallen, onder wie 23 al Nusra-strijders. Er zouden daarnaast burgerdoden (vrouwen en kinderen) zijn gevallen. Op 11 januari meldde een woordvoerder van de Syrische oppositie in Parijs dat er bij een Rus-sisch bombardement op drie scholen nabij Aleppo 35 leerlingen waren omgekomen. Op 31 januari ontplofte in Damascus dicht in de buurt van de voor sjiieten belangrijke Sayyidah Zaynabmoskee een autobom, gevolgd door twee zelfmoordaanslagen. Hierbij vielen vele tientallen doden en meer dan honderd gewonden. De Turkse premier Ahmet Davutoglu 

maakte op 4 februari bekend dat er 70.000 mensen vanuit Aleppo op weg waren naar de Turkse grens, op de vlucht gesla-gen voor de troepen van Assad. Het Syrisch Observatorium voor Mensenrechten meldde op 10 februari dat er sinds het begin van de maand al 500 doden waren gevallen door het geweld in Aleppo. Inmiddels is het regime van Assad in Aleppo volgens alle berichtgevingen aan de winnende hand ten opzichte van de Syrische oppositie. Op 15 februari werd in de stad Maarat al-Numan (provincie Idlib) een kliniek van Artsen zonder Grenzen getroffen door een luchtaanval, waarbij minstens zeven doden vielen. Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten waren Russische straaljagers verantwoordelijk voor de aanval. Tienduizenden mensen zouden hierdoor verstoken zijn van medische zorg. De Russische ambassadeur in Syrië, Riad Haddad, beschuldigde echter de coalitie onder leiding van de VS ervan achter de aanvallen te zitten. Frankrijk en Turkije veroordeelden de luchtaanvallen als oorlogsmisdaden.[207]

Vredesonderhandelingen

Op 29 januari gingen in Genève nieuwe vredesbesprekingen van start, waarbij niet alle strijdende partijen aanwezig waren. De algemeen als terroristisch beschouwde organisaties (IS, al-Nusra) waren sowieso uitgesloten van de onderhandelingen. Op verzoek van Turkije waren ook de Koerden niet aanwezig, ondanks hun niet onaanzienlijke bijdrage in de strijd tegen IS. Op de eerste dag ontbrak ook de Syrische oppositie, maar het Hoog Onderhandelingscomité – de coalitie van verzetsgroepen – maakte nog diezelfde dag bekend dat een delegatie van hen alsnog naar Genève zou afreizen. Op 4 februari werd bekend dat de onderhandelingen voor enkele weken waren opgeschort, omdat Assad met Russische steun de aanvallen tegen de oppositie opnieuw intensiveerde. Op 12 februari 2016 werd bij de vredesconferentie in München – waarbij onder meer de Russische minister Lavrov en de Amerikaanse minister Kerry aanwezig waren – een akkoord over een voorlopig staakt-het-vuren bereikt, dat binnen een week moest ingaan. Het staakt-het-vuren gold niet voor de strijd tegen algemeen als terroristisch beschouwde groeperingen als IS. De gematigde oppositie stelde als voorwaarden voor een wapenstilstand dat Rusland zou ophouden met bombarderen, gevangen vrouwen en kinderen zouden worden vrijgelaten en er meer noodhulp zou komen. Op 20 februari verklaarden zowel Assad als de rebellen zich weliswaar bereid tot een wapenstilstand van enkele weken, maar beide partijen stelden hun eigen voorwaarden; zo eisten de rebellen dat Rusland met bombarderen zou stoppen, terwijl Assad van zijn kant eiste dat de rebellen zichzelf in de tussentijd niet zou-den versterken en dat Turkije ook geen wapens zou leveren. Op 22 februari werden Rusland en de Verenigde Staten het eens over een plan over een voorlopig staakt-het-vuren tussen de troepen van Assad en de oppositie,waarbij de aanvallen op de algemeen als terroristisch aangemerkte organisaties (zoals IS en Al-Nusra) echter gewoon doorgingen. Het akkoord moest binnen een week ingaan. Dit akkoord werd meteen verworpen door de rebellen; zij eisten dat Al-Nusra ook bij het akkoord zou worden betrokken. In de nacht van 27 februari ging een staakt-het-vuren van twee weken in tussen de regering-Assad en de oppositie, om humanitaire hulp mogelijk te maken. Dit staakt-het-vuren werd aanvan-kelijk vrij goed nageleefd. Op 14 maart werden de onderhandelingen in Genève onder leiding van De Mistura hervat, die begin februari waren afgebroken. Op dezelfde dag maakte president Poetin bekend dat het Russische leger zich grotendeels ging terugtrekken uit Syrië. Als verklaring gaf Poetin dat de Russische interventie haar doel grotendeels had bereikt. Op 4 mei ten slotte bereikten de VS en Rusland met de Syrische regering een akkoord over een wapenstilstand in Aleppo, nadat in andere delen van Syrië al eerder een wapenstilstand was ingegaan. Op 7 mei werd de wapen-stilstand met 72 uur verlengd.

Gevechten weer opgelaaid

Op 16 april kwamen meldingen van nieuwe gevechten in Aleppo tussen de Syrische luchtmacht en rebellen, die een schen-ding van het staakt-het-vuren zouden betekenen. Twee dagen later weigerde het HNC door te gaan met de onder-handelingen in Genève. Hierna laaide het geweld weer op. Op 19 april vielen bij nieuwe luchtaanvallen op de plaatsen 

Maarat al-Numan en Kafranbel (provincie Idlib) meer dan 40 burgerdoden. Sinds eind april gaan de gevechten in Aleppo onverminderd door, terwijl het in andere delen van Syrië sindsdien relatief rustig is. Op 28 april werd het door AzG gesteunde Al Quds-ziekenhuis in Aleppo getroffen door een luchtaanval. Er vielen tientallen doden, onder wie drie artsen. De volgende dag werden in Aleppo opnieuw enkele klinieken gebombardeerd, in gebied dat in handen was van de rebellen. Op 3 mei werd er in Aleppo nogmaals een ziekenhuis getroffen, deze keer zou het een aanval uitgevoerd door de rebellen betreffen. Op 5 mei vielen er tientallen doden bij een luchtaanval op een vluchtelingenkamp bij de Syrische plaats Sarmada (provincie Idlib). Op 8 mei voerde het Syrische leger nieuwe aanvallen uit op de rebellen in de stad Aleppo. Op 6 juli werd vanwege het Suikerfeest een wapenstilstand van 72 uur afgekondigd. Deze werd echter niet goed nageleefd; 2 dagen later werd melding gemaakt van bijna 50 nieuwe doden. Eind juli werd – in samenwerking met Rusland – een humanitaire corridor geopend voor de burgers in het belegerde Aleppo. De dagen daarna vluchtten tientallen gezinnen uit het oosten van de stad via de corridor. Op 6 augustus 2015 voerde Jaish al-Fateh, een coalitie van diverse groepen rebellen, een aanval uit op een grote artilleriebasis van de regering in de Aleppose wijk Ramousah. Al Nusra, onder de nieuwe naam Fatah al-Sham, maakte ook deel uit van deze coalitie. De aanval is volgens berichten op de Syrische staatstelevisie afgeslagen. Aan de zijde v.de rebellen zouden honderden doden zijn gevallen. De rebellen van hun kant beweerden juist zelf succes te hebben gehad; zij zouden de linies in het zuiden van de stad hebben doorbroken en aldus een verbinding tussen het zuiden en het oosten van de stad tot stand hebben gebracht. Ook de militaire basis zou door hen zijn veroverd. De Russische generaal Sergej Roedskoj meldde op 11 augustus dat er in het vervolg elke dag tussen 10:00 en 13:00 een gevechtspauze zou worden ingelast, om het zodoende voor hulporganisaties mogelijk te maken Aleppo binnen te komen. Het voorstel bleek niet te werken; reeds de volgende dag werd er weer gebombardeerd. Op 24 augustus begon een Turkse militaire operatie in het noorden van Syrië, gericht tegen zowel IS als de Koerdische YPG. Binnen enkele dagen was IS uit Jarablus verdreven. Op 25 augustus bereikten het regime en de rebellen een akkoord over Daraya, een wijk van Damascus die al vier jaar belegerd werd. Degenen die hier nog waren,enkele duizenden personen in totaal, mochten van de regering de wijk ongehinderd verlaten op voorwaarde dat ze hun zware wapens achterlieten. Eind augustus viel de stad Halfaya in handen van de opstandelingen. Op 1 september voerde het Syrische regime zware bombardementen uit in de westelijke provincie Hama, met name in gebieden die enkele dagen eerder door opstandelingen waren veroverd.  Op 10 september werden zware luchtaanvallen uitgevoerd op een markt in Idlib (waar 58 doden vielen) en in en rond Aleppo waar ook tientallen doden vielen. Het bombardement in Idlid – een stad die in handen is van de rebellen – zou volgens berichten zijn uitgevoerd door de Russen.

Nieuwe wapenstilstand

Op 9 september bereikten de VS en Rusland, na maandenlang onderhandelen in Genève, uiteindelijk een akkoord. Dit ak-koord behelsde onder meer dat hulpverleners toegang kregen tot belegerde steden zoals Aleppo, dat het Syrische rege-ringsleger enkel nog aanvallen uitvoerde op terreurgroep IS en dat de oppositie de banden met terreurgroep al-Nusra zou verbreken.[240] De wapenstilstand ging in op de avond van 12 september tegen zonsondergang en moest een week duren. De Syrische regering, Rusland en Iran verklaarden zich bereid het bestand na te leven.[241] Twee hulpkonvooien die door de VN naar Aleppo werden gestuurd konden de stad vooralsnog niet in, omdat het Syrische leger niet van zijn plaats week. Volgens berichten van Russische zijde werd het leger opnieuw door rebellen aangevallen.[242] Bij een luchtaanval op 17 september door de internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten op een Syrische legerbasis in het oosten van het land kwamen tientallen Syrische militairen om het leven, volgens berichten van Rusland en het Observatorium voor de Mensenrechten 60 tot 82. Volgens verklaringen van verschillende landen die deel uitmaken van de coalitie betrof het een vergissing en werd de basis aangezien voor een doelwit van IS. De VN-Veiligheidsraad kwam op Russisch verzoek in een spoedzitting bijeen.[243] Op 18 september werd Aleppo voor het eerst sinds het ingaan van het staakt-het-vuren weer aangevallen. Gevechtsvliegtuigen bombardeerden vier wijken die in handen waren van de opstandelingen.

Gevechten opnieuw hervat

Op 19 september, precies een week na het ingaan van het bestand,verklaarde het Syrische leger dat het staakt-het-vuren was beëindigd, zonder het te hebben over een verlenging. Beide partijen – regering en oppositie – beschuldigden elkaar in-middels van het veelvuldig schenden van het bestand. Diezelfde dag werden bij een luchtaanval bij Urm al-Kubra in de provincie Aleppo een hulpkonvooi, een magazijn en een kliniek van de Syrische Halve Maan getroffen. Er zouden zeker twaalf doden zijn gevallen. De daaropvolgende dagen verhevigden de gevechten tussen de rebellen en de regering weer. Rebellen meldden dat gevechtsvliegtuigen in de nacht van 21 op 22 september de zwaarste bombardementen sinds april op Aleppo hadden uitgevoerd. In enkele dagen werden er minstens 200 nieuwe luchtaanvallen uitgevoerd en vielen zeker 100 doden. Op 25 september besloot de VN-Veiligheidsraad in een spoedzitting bijeen te komen over de situatie in Aleppo. Op 27 september begon het Syrische leger een grondoffensief dat erop was gericht om de hele stad Aleppo te heroveren. Op 3 oktober zetten de Verenigde Staten het rechtstreekse overleg met Rusland over een nieuw staakt-het-vuren stop. Een Amerikaanse woordvoerder gaf als verklaring dat Rusland zijn afspraken niet na-kwam. Op 17 oktober kondigden de Russische en Syrische legers een gevechtspauze aan die de volgende dag in-ging, twee dagen eerder dan eigenlijk was gepland. Eind oktober probeerden de rebellen vanuit West-Aleppo de om-singeling te doorbreken maar op 31 oktober had het regeringsleger de door rebellen bezette delen van West-Aleppo weer terugveroverd. Rusland stuurde ook een significant vlootdeel, inclusief vliegdekschip, naar Syrië, waarschijnlijk met het doel nog zwaarder te bombarderen.

Herovering Oost-Aleppo door het Syrische leger

Op 15 nov.2016 begonnen Rusland en Syrië wederom met zware bombardementen op de rebellen in Oost-Aleppo. Er vielen volgens berichten tientallen doden bij de bombardementen. Het Rode Kruis meldde een dag later ook dat er binnen een etmaal vier ziekenhuizen waren aangevallen. Op 22 november drongen grondtroepen van het Syrische leger Oost-Aleppo binnen. Volgens berichten van het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten werd er chloorgas 

ingezet. Op 27 november berichtten Syrische media dat het leger de grootste voorheen door de rebellen gecontro-leerde wijk in Oost-Aleppo weer in handen had. Het Rode Kruis meldde op 29 november dat er de afgelopen paar da-gen 20.000 mensen vanwege het geweld waren gevlucht uit Oost-Aleppo. Op 30 november had het leger ook de wijk Sheikh Saeed in handen. De rebellen waren nu een derde van al hun gebied in Oost-Aleppo kwijt. Begin december had het Syrische leger een groot deel van Oost-Aleppo terugveroverd. Midden december had het leger Oost-Aleppo na-genoeg volledig heroverd. Op 13 december bereikten de Syrische regering en de rebellen en akkoord over een staakt-het-vuren, opdat er evacuaties vanuit Oost-Aleppo konden plaatsvinden. Dit akkoord werd echter vrijwel onmiddellijk ge-schonden, waardoor de evacuaties moesten worden uitgesteld. Op 15 december meldden Russische media dat er als-nog was begonnen met de evacuatie van 5000 rebellen en hun familie via een humanitaire corridor. Ze werden overge-bracht naar Idlib, een stad op ongeveer 20 km van Aleppo. Een eerste konvooi van het Rode Kruis dat vertrok werd nog wel beschoten. President Assad zei in een videoboodschap dat er geschiedenis was geschreven en sprak van een "his-torische bevrijding".

Nieuwe wapenstilstand

Met hulp van Rusland en Turkije kwam het uiteindelijk op 29 december tot een officieel bestand tussen de Syrische rege-ring en de oppositie. Het staakt-het-vuren ging de daaropvolgende nacht in.