top of page

Herman Achille graaf Van Rompuy (Etterbeek, 31 oktober 1947) is een Belgische politicus van de christendemocratische partij CD&V. Hij was tussen 30 december 2008 en 25 november 2009 de premier van België en van 1 januari 2010 [2] tot en met 30 november 2014 voorzit-ter van de Europese Raad, in de media vaak incorrect 'president van Europa' genoemd.[3] Op 19 november 2009 werd bekendgemaakt dat hij was verkozen tot de eerste permanente voorzitter en op 1 maart 2012 werd Van Rompuy met algemene stemmen door de 27 staatshoof-den en regeringsleiders van de EU voor een tweede mandaat benoemd. Na deze termijn was hij niet meer herkiesbaar.

Biografie

Opleiding

Herman Achille[4] Van Rompuy is een zoon van economieprofessor Vic Van Rompuy. Hij is afkomstig uit een politieke familie, want ook zijn vrouw Geertrui Windels, zijn broer Eric Van Rompuy, zijn zus Tine Van Rompuy en zijn zoon Peter Van Rompuy zijn politiek actief. Van Rom-puy studeerde Grieks-Latijnse humaniora aan het Sint-Jan Berch-manscollege in Brussel tot 1965 en werd baccalaureus in de wijsbegeerte 

in 1968.Ten slotte behaalde hij in 1971 een licentiaatsdiploma in de economische wetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven. Van Rompuy begon als attaché op de studiedienst van de Nationale Bank van 1972 tot 1975. Tussen 1973 en 1975 was hij ondervoorzitter van de CVP-jongeren, vanaf 1978 lid van het partijbureau van de CVP (nu CD&V). Eind jaren 70 was hij adviseur op de kabinetten van de CVP-ministers Leo Tindemans (1975-1978) en Gaston Geens (1978-1980). Vanaf het midden van de jaren 80 behoorde Van Rompuy tot de top van zijn partij en van 1980 tot 1988 was hij directeur van de studie-dienst van de partij: Cepess.Hij onderhandelde mee bij de regeringsvormin-gen van Wilfried Martens (III tot en met VIII) (1982-1988) en Jean-Luc Dehaene I en II.Van 1982 tot 2008 doceerde hij aan de Vlaamse Economische Hoge-school van Brussel (VLEKHO). Gedurende die periode was hij arrondissementeel CVP-voorzitter voor Brussel-Halle-Vil-voorde. Van 1988 tot 1993 was hij voorzitter van de CVP.

Minister van Begroting & vicepremier

In september 1993 volgde Van Rompuy Mieke Offeciers op als minister v. Begroting.Daarnaast was hij vicepremier in de regering Dehaene I

en II (tot in 1999). Als begrotingsminister wist Van Rompuy het Belgische begrotingstekort op zes jaar tijd sterk terug te dringen. Dat was nodig om de Maastrichtnorm te halen en België te laten toetreden tot de Eurozone. Van Rompuys ministeriële carrière kwam voorlopig ten einde na de zware verkiezingsnederlaag van zijn partij in juni 1999 (onder meer als gevolg van de zgn. dioxinecrisis), waarna de CD&V in de oppositie belandde. Sindsdien was hij lid van de federale Kamer van Volksvertegenwoordigers, waar hij sinds 1995 (met een onderbreking door zijn ministerschap) zetelde. Daarvoor was hij van 1988 tot 1994 gecoöpteerd senator en van 1994 tot 1995 rechtstreeks gekozen se-nator voor het arrondissement Brussel in de Belgische Senaat.Van 1994 tot 1995 ze-telde hij hierdoor automatisch ook in de Vlaamse Raad. 

In 2004 kreeg hij de titel van minister van staat.Tijdens de beide regeringen Verhofstadt (1999-2007) was Van Rompuy vooral in de cyber-

space aanwezig via zijn weblog, waar hij vele haiku's schreef en waarmee hij naar eigen zeggen de oppositiekuur van CVP en daarna CD1V kon overleven. Op 12 juli '07 werd Herman Van Rompuy aangesteld als nieuwe Kamervoorzitter. Van Rompuy vertegenwoordigde binnen de CD&V

de conservatieve vleugel van de partij; hij legt meer de nadruk op normen en waarden, respect en andere ethische thema's. Voorts heeft hij het imago van intellectueel. Zijn jongere broer Eric Van Rompuy is eveneens politicus in CD&V en was minister in de Vlaamse regering van 1995 tot 1999. Zijn zus daarentegen, Christine Van Rompuy, was kandidaat voor het Europees Parlement voor de linkse partij PVDA+.

Opdracht na de federale verkiezingen van 2007

Tijdens de regeringsonderhandelingen was hij actief lid van het team onderhandelaars van de Vlaamse christendemocraten. Op 29 augustus 

2007 werd hij door Koning Albert II aangeduid als "verkenner" om uit de impasse van de regeringsformatie te raken.[5] In deze functie bracht hij reeds tweemaal verslag uit bij de Koning. Bij zijn bezoek op 10 september kwam nadrukkelijk het boek "Courage. Eight portraits" van Gordon Brown in beeld. In dit boekwerk portretteert de auteur acht personen die blijk gaven van moed of "Wat doet mensen moeilijke beslissingen nemen en de juiste optie kiezen, wanneer veel minder gevaarlijke alternatieven open liggen".Een symbolische verwijzing naar de politieke situatie is duidelijk.[6] Op 17 september bracht de koninklijke verkenner voor de derde keer verslag uit bij de koning. De taak van de verkenner werd in opdracht van het paleis verruimd:"Naast de institutionele problemen zal hij ten gepasten tijde ook de sociale, econo-mische en maatschappelijke problemen verkennen".[7] Op 24 september meldde een zegsman van het koninklijk paleis dat Van Rompuy bin-nen enkele dagen zijn opdracht zal teruggeven, omdat ook hij niet in staat is gebleken de impasse te doorbreken.[8] Op 29 september meld-de een zegsman van het koninklijk paleis dat Van Rompuy zijn opdracht heeft voltooid omdat hij de oranje-blauwe onderhandelingen opnieuw op gang heeft kunnen trekken.[9]Vanaf 30 sept. zal Van Rompuy de nieuw aangestelde formateur Yves Leterme bijstaan bij de onderhande-lingen die moeten leiden tot een nieuwe federale regering.[10] Volgens de krant Le Soir zou Van Rompuy vanaf 20 oktober 2007 niet langer deel uitmaken van het onderhandelingsteam van de CD&V na een aantal vermeende verwijten van de N-VA als zou hij te veel toegevingen doen aan de Franstaligen en daarbij de Vlaamse eisen negeren. Volgens Franstalige bron"staat formateur Leterme anders stil. Van Rompuy is het geheugen van de onderhandelingen. Hij kan zaken die al op tafel hebben gelegen, ontkennen of bevestigen".[11] Tijdens de september-dagen van 2007 van de moeizaam verlopende onderhandelingen tot de vorming van een nieuwe federale regering na de verkiezingen van 10 juni 2007 was Van Rompuy de ontwerper van de zogeheten spooknota, ondertussen een nieuw begrip in de Belgische politiek.[12]

Regering-Van Rompuy I

Na de val van de regering-Leterme I in december 2008, werd Van Rompuy genoemd als kandidaat-premier. Op 23 december meldde hij dat hij van het premierschap afzag.[13] Verkenner Wilfried Martens zou moeten proberen om hem toch te overtuigen. In het verleden hield hij altijd de boot af omdat een leven als premier hem naar eigen zeggen niet zinde. Na het afronden van Wilfried Martens' verkenningsop-dracht in verband met het vormen v.e. nieuwe federale regering werd Van Rompuy op 28 december 2008 op het koninklijk paleis te Laken gevraagd een formatie-opdracht op zich te nemen. Hij aanvaardde deze op verzoek van Koning Albert II en vatte gesprekken aan om een 

nieuwe Belgische regering te vormen waarin hij op 30 dec.2008 slaagde.[14]Hierdoor moest hij ontslag nemen als Kamervoorzitter en moest hij de Kamer verlaten. Op 30 dec.2008 legde hij als 66ste premier van België de eed af bij de Koning, alhoewel hij lang volhield dit ambt niet na te streven. De dichterlijke aanleg van de premier was ondertussen doorgedrongen in The Wall Street Journal waar enkele in het En-gels vertaalde haiku's verschenen. Men spreekt over de premier als an intellectual with a penchant for writing haiku (een intellectueel met de neiging om haiku's te schrijven).

Voorzitter van de Europese Raad

Begin november 2009 werd Van Rompuy steeds nadrukkelijker genoemd als mogelijke eerste "voorzitter v.d.Europese Raad".Zelf liet hij we-

ten geen kandidaat te zijn en de functie enkel te ambiëren als hij er bij algemene consensus voor gevraagd werd. De Belgische premier wilde niet de indruk wekken dat hij opzettelijk het Belgische politieke toneel wou verlaten. De Financial Times typeerde de premier als een as-ceet, gematigd conservatief, een gerespecteerd bemiddelaar en een eerder traditionele atlantist met weinig ervaring in de buitenlandse po-litiek. Het blad stelde ook vast dat hij het premierschap na krachtig aandringen met tegenzin aanvaardde. Nochtans, gaf de krant mee, zijn ervaring met het arrangeren van akkoorden in een verdeeld land als België bleek een pluspunt voor de nieuwe functie van voorzitter van de Europese Unie. The Guardian plaatste de premier ook als grootste kanshebber wegens zijn sober en degelijk imago met een low profile op het Europese toneel. Op 17 november schreef de Amerikaanse krant The Wall Street Journal dat premier Van Rompuy bekendstaat als een meester in het onderhandelen die vergaderingen kan leiden in verschillende talen. Het blad verwees ook naar het moeilijk te besturen Bel-gië. Het stelde: Van Rompuy is erin geslaagd om een land met zes parlementen en een bureaucratie met in totaal meer dan vijftig ministers bij elkaar te houden. Als je weet hoe je België moet regeren, kun je zeker de EU leiden. Als pluspunt haalde men ook aan dat de premier de belangrijkste Europese talen machtig is. Dat komt hem goed uit bij informele contacten met regeringsleiders.Op 19 november werd bekend dat hij de eerste voorzitter van de Europese Raad zou worden. Hij bekleedde deze functie effectief vanaf 1 januari 2010 .[15][16] Bij zijn ambtsaanvaarding zei hij:"Ik aanvaard mijn aanstelling tot permanent voorzitter die ik als een eerbetoon beschouw aan België, dat zich als stichten-de lidstaat onophoudelijk heeft ingezet voor de opbouw van Europa. Ik was geen kandidaat voor deze functie, maar ik neem ze met veel enthousiasme aan. Het profiel van de Europese president is duidelijk: dialoog, eenheid en actie staan centraal. Ik wil de nadruk leggen op de verscheidenheid die de Unie kenmerkt, waardoor onderhandelingen waarbij iemand verliest geen goede beslissing zijn. Het imago van de vergadering van staatshoofden en regeringslei-ders wordt opgebouwd door de behaalde resultaten. Daarbij pleit ik in navolging v.d."rus-tige vastheid" voor de stapsgewijze benadering: step by step, maar zonder too little too late."Op 24 februari 2010 beledigde Nigel Farage 

Van Rompuy in het Europees Parlement door te zeggen dat Van Rompuy het charisma van een natte dweil en de uitstraling van een tweede-rangs bankmedewerker heeft.[17] Op 1 maart 2012 werd Van Rompuy door de 27 staats- en regeringsleiders voor een tweede mandaat be-noemd als voorzitter van de Europese Raad. Hij bekleede deze functie tot november 2014. Na deze termijn was hij niet meer herkiesbaar.[18] Herman Van Rompuy is voor dezelfde ambtstermijn tevens aangeduid als de eerste voorzitter v.d.eurotop. De bijeenkomsten van de eurotop worden ten minste twee keer per jaar gehouden. Op 1 december 2014 volgde de Pool Donald Tusk Herman Van Rompuy op als voor-zitter v.d.Europese Raad. Na zijn mandaat werd Van Rompuy gastprofessor aan de Université catholique de Louvain.[19] In juni 2015 werd hij aangesteld als nieuwe voorzitter van de denktank European Policy Centre.[20]

Standpunten

Sinds de benoeming van H.Van Rompuy als eerste permanente voorzitter van de Europese Raad bekend raakte, zijn in de internationale pers verschillende uitspraken van hem vernoemd met betrekking van een mogelijke toetreding van Turkije tot de EU. Meestal wordt gesteld dat Van Rompuy tegen een mogelijke toetreding is.[21] Tijdens een debat in de Kamer van Volksvertegenwoordigers op 24 december 2004 heeft Herman Van Rompuy inderdaad drie maal het woord genomen.[22] Van Rompuy, toen een afgevaardigde in de oppositie, merkte op dat:

*Volgens het rapport van de Europese Commissie over de vorderingen van Turkije op weg naar toetreding, aan de politieke criteria van Ko-penhagen nog altijd niet door Turkije voldaan is. Indien de Europese Raad beslist de toetredingsonderhandelingen met Turkije te openen, gaat het dus om een beslissing van politieke aard.

*Turkije een seculiere staat is met sinds decennia een democratisch politiek systeem. «Er is gezegd dat de uitbreiding v.d.Europese Unie met een seculiere moslimstaat een voorbeeld kan zijn voor de buurlanden. Het is evenwel duidelijk dat die voorbeeldfunctie tot dusver niet de verhoopte invloed heeft gehad op de buurlanden van Turkije »

*Het doel van de Europeanen een « Unie van waarden » is. In deze context moet de kandidaat in staat zijn een positieve en heldere balans voor te stellen.

*Uitbreiding van de Europese Unie plaatsvindt zonder dat men zeker is dat de Europese grondwet zal worden geratificeerd. Als het niet is geratificeerd door alle lidstaten van de EU, moet het uitbreidingsproces opgeschort worden. Een evaluatie van het beslissingsproces van de EU moet vóór de toetreding van Turkije worden herzien.

*Hij een mix tussen de toetreding van Turkije en de ratificatie van de Europese Grondwet vreest.

*De kosten van de toetreding van Turkije zeer hoog zullen zijn.

*Het opvallend is dat de landen die het hevigst voor de toetreding zijn, ook die landen zijn die het hardst strijden voor een vermindering van het EU-budget.

*Onderhandelingen nog nooit anders geëindigd zijn dan in een toetreding tot de EU, en dit zal hier ook niet het geval zijn.

*Inclusief Turkije, dat "een belangrijk land is voor Europa", de vraag zich op werpt hoe omgegaan moet worden met andere landen zoals Oekraïne, bijvoorbeeld.

*Een uitbreiding met Turkije op geen enkele manier te vergelijken is met vorige uitbreidingsgolven.Turkije is Europa niet, en zal dit nooit zijn. Zeggen dat christelijk Europa tegen deze uitbreiding is, is de waarheid geweld aandoen. Hetzelfde kan immers gezegd worden van an-dere families en politieke groepen in andere landen. Feit is echter wel dat de universele waarden die gelden in Europa, en die ook in de chris-telijke leer fundamenteel zijn, zullen verwateren door de toetreding van een groot islamitisch land als Turkije.

Typering

Van Rompuy is een zeer gelovige katholiek[23] maar onder zijn leiderschap lieten de christendemocraten in 1990 een van de meest liberale 

abortuswetten in Europa tekenen door de ministers van de Regering-Martens VIII. Hij gaat door voor een fijnbesnaard intellectueel, ge-vormd door zijn opleiding op het Sint-Jan Berchmanscollege van de paters jezuïeten, door Robert Houben, de huisideoloog van de studie-dienst van de toenmalige CVP en door ex-premier Leo Tindemans. Voor het grote publiek was hij volgens Yves Desmet jarenlang een "humor-loze droogstoppel", terwijl hij in intieme kring grappige maar onverbloemde typeringen kon geven van collega-politici. Hij is in staat tot gro-te zelfrelativering. Zijn adagium is "rustige vastheid". Er zijn van hem meerdere gevatte analyses en provocatieve one-liners bekend, waarvan hier enkele:[24]

  • Wij bezweren als politici voortdurend dat we alles onder controle hebben, maar eigenlijk zijn wij machtelozer dan ooit. De eenvoudige waarheid is dat het ons ontsnapt, dat we er zeer vaak gewoon als toeschouwer bij staan.

  • Ook al zijn wij de eerste en enige generatie die geen oorlog aan den lijve ondervonden heeft, toch zijn wij angstiger dan alle voorgaande. Het gebrek aan geluk bedreigt ons. Genoeg is alleen genoeg als het minstens evenveel is als die van hiernaast. Men moet leven in harmo-nie met zichzelf en in solidariteit met de anderen, (men moet) opnieuw het vermogen vinden om gewoon tevreden te zijn.

Onderscheidingen

Publicaties

Van Rompuy schreef verscheidene artikels over sociale, politieke en economische thema's:

  • De kentering der tijden, Lannoo, 1979

  • Hopen na 1984, Davidsfonds, 1984

  • Het christendom. Een moderne gedachte, Davidsfonds, 1990

  • Vernieuwing in hoofd en hart. Een tegendraadse visie, Davidsfonds, 1998

  • De binnenkant op een kier. Avonden zonder politiek, Lannoo, 2000

  • Dagboek van een vijftiger, Davidsfonds, 2004

  • Op zoek naar wijsheid, Davidsfonds, 2007

  • Europa in de storm, Davidsfonds, 2014. ISBN 978-90-351-4121-6

Daarnaast verscheen er ook een haikubundel van hem:

  • Haiku, Gentse Poëziecentrum, 2010

Politiek curriculum

bottom of page