Stad in de Verenigde Staten

Algemeen Oppervlakte1214 km²

- land785,2 km²

- water428,8 km²

Inwoners (1 juli 2015)8.550.405[1] (10.889 inw./km²)

Politiek

New York is de grootste stad van de Verenigde Staten van Amerika. Dankzij de leidinggevende en invloedrijke rol in handel, financiën, media, public relations, kunst, mode en educatie geldt zij als een v.d.belangrijkste wereldste-den. De stad wordt ook New York City of NYC genoemd om haar te onderscheiden van de staat New York, waar zij ligt. New York is niet de hoofdstad van die staat, dat is Albany. De agglomeratie van New York vormt een van de

grootste stedelijke gebieden ter wereld. De stad is de dichtstbevolkte grote stad in de Verenigde Staten[2][3]

met meer dan 9,5 miljoen inwoners verspreid over een gebied van 789,43 km².[4][5] De stad New York bestaat uit vijf boroughs of stadsdelen: The Bronx, Brooklyn, Manhattan, Queens en Staten Island. Veel monumenten en wij-ken van de stad zijn wereldberoemd en staan vaak symbool voor de Verenigde Staten in het algemeen. Zo zijn er het Vrijheidsbeeld, Wall Street, wolkenkrabbers zoals het Empire State Building en het Chrysler Building, het ou-de, in 2001 door terroristen vernietigde, World Trade Center met de Twin Towers en de opvolger hiervan, het in 2014 geopende One World Trade Center. De drukte en levendigheid geven de stad de bijnaam The City That Ne-ver Sleeps ("de stad die nooit slaapt"). Een andere populaire bijnaam is the Big Apple, al is de herkomst van deze bijnaam minder zeker.[6]

Geschiedenis

Koloniale tijd

De benedenloop van de Hudson, waar New York ligt, werd bij de ontdekking door Giovanni da Verrazzano in 1524 bewoond door ongeveer 5.000 Lenape-indianen.[7] Da Verrazzano, die in dienst v.d. Franse kroon voer, noemde het gebied "Nouvelle Angoulême".[8] Vermoedelijk zeilde hij niet verder dan de zeestraat The Narrows, waar nu een

naar hem vernoemde brug ligt. Met de reis van Henry Hudson, een Engelsman in dienst van de Nederlandse VOC, werd het gebied effectief in kaart gebracht.Hudson ontdekte Manhattan op 11 september 1609 en voer de stroom die nu zijn naam draagt, de Hudson, op tot aan het huidige Albany. Hudson ontdekte snel dat de pelzenhandel naar Europa een lucratieve bron van inkomsten betekende. Hudson leidde maanden later Nederlandse handelschepen naar het gebied. De handel tussen Nederland en de inheemse bevolking floreerde maar leidde niet tot permanente nederzettingen.[9] In 1624 stichtte een groep protestantse Waalse families een eerste nederzetting op Manhat-tan en noemde deze "Neuf-Avesnes" (Nieuw Avenne).[10][11] Streekgenoten en families van Duitse, Ne-derlandse en Britse afkomst, volgden.Het gebied werd zowel Nieuw-België als Nieuw-Nederland genoemd. In mei 1626 werd

Peter Minuit aangewezen als eerste gouverneur van de kolonie.[12] De nederzetting kreeg later de naam Nieuw-Amsterdam. In 1626 kocht Minuit Manhattan van de indianen voor snuisterijen ter waarde van 60 gul-den, nu zo'n €700 of duizend dollar.[13] In de aanloop naar de Twee-de Engels-Nederlandse Oorlog in 1664 werd Nieuw-Am-sterdam veroverd door de Engelsen, die de nederzetting New York noemden, naar de hertog van York.[14] In 1673 had Nederland het weer even in bezit. Nadat de naam in "Nieuw-Oranje" veranderde, werd het bij de Vrede van Westminster in 1674 definitief Brits. In ruil deden de Britten bij dit verdrag definitief afstand van Suriname. Onder het Britse bestuur groeide het belang van de handelspost. In 1754 werd de Columbia-universiteit opgericht op aanwijzing v.George II v.Groot-Brittannië.[15] Rond de stad vonden gedurendede Amerikaanse Onafhankelijk-

heidsoorlog veldslagen plaats. Ze werden bekend als de New Yorkse veldtocht. Na de Slag bij Fort Washington in

Upper Manhattan in 1776 werd de stad een Britse militaire en politieke basis tot het oorlogseinde in 1783.

18e en 19e eeuw

Vijf jaar na het einde van de Onafhankelijkheidsoorlog, in 1788, werd New York de hoofdstad v.d.Verenigde Sta-ten. In 1789 werd George Washington in de Federal Hall uitgeroepen tot eerste president. In dat gebouw werd in hetzelfde jaar ook de eerste bijeenkomst van het Amerikaans Congres gehouden en de Bill of Rights geschreven.[16] In 1790 was New York Philadelphia voorbijgestreefd als grootste stad van de Verenigde Staten. Philadelphia werd in dat jaar echter wel de nieuwe hoofdstad. Op 17 mei 1792 tekenden 24 aandelenhandelaren onder een But-tonwoodboom aan Wall Street het Buttonwood Agree-ment. De New York Stock Exchange was hiermee een feit, al was de naam tot 1863 New York Stock & Exchange Board. De stad veranderde in de 19e eeuw sterk door groot-schalige immigratie en uitbreiding van de infrastructuur. Voorbeelden zijn het Commissioners' Plan van 1811 om de straten in Manhattan volgens een schaakbordpatroon te projecteren en de opening v.h. Eriekanaal in 1819, waar-door de Atlantische haven werd verbonden met de agrarische markten van het Noord-Amerikaanse binnenland[17]

Leden van de oude handelsaristocratie lobbyden voor de aanleg van Central Park, dat in 1857 het eerste naar een ontwerp aangelegde park in een Amerikaanse stad werd. Onvrede over de conscriptie tijdens de Amerikaanse Bur-

geroorlog (1861-1865) leidde in 1863 tot de Dienstplichtrellen. De rellen duurde slechts enkele dagen, maar er werden minstens honderd burgers gedood. Op het eind van de 19e eeuw werden de eerste bovengrondse metro-lijnen 'elevated' gebouwd. Samen met de spoorlijnen en tramnetten kon de stad van ver buiten de stad forensen aantrekken en groeide de gehele agglomeratie rond de stad snel. In 1898 werd het hedendaagse New York ge-vormd door het samengaan met Brooklyn (tot dan toe een zelfstandige stad), de county's New York (hierbij waren delen v.d.Bronx in inbegrepen), Richmond en het westelijke deel v.d.county Queens.[18] De opening van de onder-grondse metro van New York zes jaar later, in 1904, droeg bij aan de eenwording van de nieuwe stad.

20e eeuw

In de jaren 20 van de twintigste eeuw was New York een belangrijke bestemming voor Afro-Amerikanen die gedu-rende de Grote Migratie het zuiden van het land verlieten. Economische groei ging gepaard met de ontwikkeling van de skyline door de constructie van concurrerende wolkenkrabbers. New York werd in de vroege jaren 20 het meest verstedelijkte gebied ter wereld. Begin jaren 30 werd de grens van 10 miljoen inwoners bereikt waarmee New York de eerste megastad in de geschiedenis van de mensheid werd.[19] De terugkomst v.veteranen v.d. Twee-

de Wereldoorlog en nieuwe immigranten uit Europa creëerden een naoorlogse economische groei en stimuleerden de ontwikkeling van wijken in het oosten van Queens.In '60 werd New York getroffen door economische proble-men, stijgende criminaliteit en spanningen tussen rassen welke in de jaren '70 een hoogtepunt bereikten. In de jaren 80 bloeide de financiële sector op en nam de stad mee in deze ontwikkeling.Tegen de jaren 90 verminderden de rassenspanningen, daalde de criminaliteit en arriveerden er veel immigranten uit Azië en Latijns-Amerika.

21e eeuw

Op 11 september 2001 werd New York getroffen door een dubbele terroristische aanslag, waarbij het World Tra-

de Center in Lower Manhattan werd vernietigd, waaronder de beide Twin Towers en het oorspronkelijke 7 World Trade Center. Er vielen officieel 2750 doden; van 24 vermisten wordt aangenomen dat ze zijn omgekomen.[20] In 2006 werd op de plaats van het oude WTC begonnen aan de bouw van het 1 World Trade Center, dat op 3 novem-ber 2014 werd geopend. Op de plaats waar de Twin Towers stonden,schijnen sinds 2002 elke avond twee schijn-werpers de lucht in.Dit wordt het Tribute in Light genoemd.[21] Ook werd een monument aan het oude WTC en drie andere kantoorpanden gewijd;In het begin v.de 21e eeuw is er voor New York vooruitgang in milieu en onder-wijs. Veel bedrijven vestigen zich, het inwonersaantal groeit, het toerisme herleeft en de criminaliteit daalt.

Topografie

New York ligt in het noordoosten van de Verenigde Staten en in het zuidoosten van de staat New York, centraal tussen de steden Washington D.C. en Boston. De stad is gesitueerd aan de monding v.d.Hudson River waar deze een beschutte natuurlijke haven vormt voordat ze in de Atlantische Oceaan uitkomt.Deze geografische voordelen heb-ben New York sterk geholpen in zijn groei tot wereldhandelsstad. Het merendeel van de stad is op de drie eilan-den Manhattan, Staten Island en Long Island gebouwd. De schaarste aan grond voor uitbreidingen heeft in som-mige gebieden een hoge tot zeer hoge bevolkingsdichtheid tot gevolg. De Hudson stroomt door de Hudsonvallei (Hudson Valley) in de Baai van New York. Tussen New York en de stad Troy is de Hudson een estuarium.[22] Waar de Hudson de grens tussen New York en New Jersey vormt, scheidt de East River de stadsdelen The Bronx en

Manhattan van Long Island. Harlem River, net als de East River een getijdenrivier, verbindt de East River met de Hudson en vormt zo de grens tussen Manhattan en The Bronx. De kustlijn van de stad is door landaanwinning in de loop van de geschiedenis sterk veranderd. Al in koloniale tijden is door de Nederlanders hiermee een aanvang ge-maakt. Vooral in Lower Manhattan heeft de landaanwinst veranderingen teweeggebracht, di-verse projecten zoals de ontwikkeling van Battery Park City in de jaren 70 en 80 van de 20e eeuw zijn er het gevolg van.[23] De totale landoppervlakte van de stad bedraagt naar schatting 789,43 km², terwijl de volledige oppervlakte 1214,4 km² be-draagt.[4][5] Het hoogste natuurlijke punt van New York is Todt Hill op Staten Island met een hoogte van 124,9 m boven zeeniveau. Deze kleine heuvelrug aan de kust is grotendeels met bossen bedekt en maakt deel uit van de

Staten Island Greenbelt.[24]

Districten en wijken

New York is ingedeeld in vijf stadsdistricten of boroughs, die gelijk zijn aan vijf county's van de staat New York. Deze structuur is uniek in de Verenigde Staten. Opvallend is dat als deze boroughs/county's steden op zich zou-den zijn, vier van de vijf in de top 10 van de dichtstbevolkte steden van de Verenigde Staten zou staan.

*The Bronx (Bronx County, bevolking: 1.373.659[25]) is de noordelijkste borough van New York, de locatie van het Yankee Stadium, de thuisbasis van de New York Yankees. Hier bevindt zich ook de wijk Co-op City, het grootste huisvestingsproject van een woningbouwvereniging in de Verenigde Staten.[26] Op een heel klein stukje van Manhattan (Marble Hill) na, is The Bronx het enige deel van de stad dat zich op het Amerikaanse vasteland bevindt. The Bronx staat bekend als de geboorteplaats van de rap en de hiphopcultuur.[27]

*Brooklyn (Kings County, bevolking: 2.528.050[25]) is de borough met het grootste inwonersaantal. Het was een zelfstandige stad tot 1898. Brooklyn is bekend om zijn culturele, sociale en etnische diversiteit, zijn specifieke kunststromingen, zijn wijken met een eigen karakter en om zijn unieke architecturale erfgoed. Het is de enige

borough buiten Manhattan die een duidelijk centrum heeft. Er is een lange kustlijn met veel stranden en het be-kende Coney Island, een van de eerste pretparken in de regio.[28]

*Manhattan (New York County, bevolking: 1.620.867[25]) is de borough met de hoogste bevolkingsdichtheid en is wereldbefaamd door de wolkenkrabbers en het grote Central Park. Manhattan is het financiële centrum van de stad en er bevinden zich hoofdkantoren van vele multinationals en internationale organisaties, zoals de Verenigde Naties. Ook zijn er belangrijke universiteiten gevestigd, evenals culturele bezienswaardigheden zoals musea, het

Broadway-theaterdistrict, Greenwich Village, en Madison Square Garden (waar o.a. the New York Knicks thuis spelen). Manhattan is te verdelen in Lower, Midtown en Upper Manhattan. Upper Manhattan is dan weer verdeeld in de Upper East Side en de Upper West Side, van elkaar gescheiden door Central Park. Het noordelijkste ge-deelte heet Harlem.

*Queens (Queens County, bevolking: 2.270.338[25])is de grootste borough en is de etnisch meest diverse county in de Verenigde Staten.[29] Het zal Brooklyn in de toekomst waarschijnlijk voorbijstreven qua inwonertal.Van oor-sprong is Queens een verzameling dorpjes gesticht door Nederlanders. Tegenwoordig wordt de borough hoofdza-kelijk door middenklasse Amerikanen bewoond. Het is de enige grote county in de Verenigde Staten waar het ge-middelde inkomen v.e.Afro-Amerikaan met ongeveer 52.000 dollar hoger ligt dan dat van een blanke Amerikaan. In Queens liggen twee grote luchthavens, LaGuardia Airport en John F. Kennedy International Airport (JFK).

*Staten Island (Richmond County, bevolking: 481.613[25]) is de meest voorstedelijke borough. Staten Island is met Brooklyn verbonden door de Verrazano-Narrows Bridge en met Manhattan door de gratis Staten Island Fer-ry, die tevens geldt als een populaire toeristische attractie. De Staten Island Greenbelt, die centraal op Staten Island ligt en 25 km² groot is, biedt zo'n 56 km wandelpaden en een van de laatste onverstoorde bossen van de stad. De F.D.R. Boardwalk, gelegen langs de South Beach, is met 2,5 km de op drie na langste boardwalk ter wereld.

Het eiland Manhattan is het centrum van de wereldstad New York. Manhattan is door bruggen en tunnels verbon-den met Brooklyn, Queens en the Bronx, en ook met de staat New Jersey aan de andere oever van de Hudson.Elk van deze boroughs bevat tientallen of zelfs honderden wijken, vaak met een heel eigen identiteit. Op Manhattan zijn er diverse stadsdelen, die vaak echt "dorpen in de stad" zijn. Voorbeelden zijn Chinatown, Greenwich Village,

Little Italy, SoHo (afkorting van South of Houston Street) en TriBeCa (afkorting v.Triangle below Canal Street).

Parken

New York heeft 11.000 hectare aan gemeentelijke parken en 22 km aan openbare stranden.[31] Deze oppervlakte is zo groot door de duizenden hectares van het Gateway National Recreation Area, onderdeel van de National Park Service, dat binnen de stadsgrenzen ligt. De Jamaica Bay Wildlife Refuge is het enige natuurreservaat binnen het Nationaal Park Systeem en beslaat met meer dan 3.600 hectare aan water en moerassige eilanden het grootste gedeelte van de Jamaica Bay.Het Central Park in Manhattan, ontworpen door Frederick Law Olmsted en Calvert Vaux, is met 30 miljoen bezoekers per jaar het meest bezochte park in de Verenigde Staten. Het park strekt zich uit van 59th tot 110th Street en heeft een totale oppervlakte van 341 hectare. Het duurde 16 jaar om het park aan te leggen. In 1873 was het voltooid; in 1965 werd het officieel een historisch monument en in 1974 een New York City monument. Prospect Park in Brooklyn is ook door Olmsted en Vaux ontworpen en beslaat een gebied van 36 hectare.[32] Flushing Meadows Corona Park in Queens is het op twee na grootste park van de stad en was het toneel van de wereldtentoonstellingen van 1939 en van 1964. Bryant Park is een groene oase tussen de wolken-krabbers van Garment District in Midtown Manhattan.

Klimaat

New York heeft volgens de klimaatclassificatie van Köppen een zeeklimaat, omdat de temperatuur in de koudste maanden gemiddeld -1.5 °C is op het John F.Kennedy International Airport en 0 °C in Central Park. De stad heeft gemiddeld 234 zonnige dagen per jaar.De zomers zijn gewoonlijk warm en vochtig met gemiddelde temperaturen van 21-25 °C.[33] De winters zijn koud, maar door de ligging van de stad aan de Atlantische kust zijn de tempera-turen wat minder koud dan in de binnenlanden, met hoge temperaturen net boven het vriespunt en lage net onder het vriespunt.[34] Lente en herfst zijn wisselend en kunnen verschillen van koel tot heet, alhoewel ze gewoonlijk mild zijn met een lage luchtvochtigheid.[33] Extremen komen ieder jaar voor. In de zomer komt de temperatuur gemiddeld 16 tot 19 dagen boven de 32 °C uit; over langere perioden van 4 tot 6 jaar komen zo nu en dan zelfs temperaturen van 38 °C voor. Ook de winter kent extremen: ieder jaar kan de temperatuur enkele dagen dalen tot -12 °C of stijgen tot 10-15 °C.[35] De jaarlijkse regenval, die redelijk gelijk is verspreid over het jaar, bedraagt ongeveer 1.170 mm.[36] De gemiddelde sneeuwval is rond de 63,5 cm, maar verschilt behoorlijk van jaar tot jaar. De stad wordt soms getroffen door zeer hevige, alles verlammende sneeuwstormen (blizzards). Soms stevige on-weersbuien zijn gedurende de zomermaanden een normaal verschijnsel. Hoewel orkanen niet direct worden geasso-cieerd met New York komen ze wel voor. Zo veroorzaakte in 1821 de Norfolk & Long Island-orkaan een overstro-ming in het zuiden van Manhattan. In 1938 vernielde de New England-orkaan het oostelijke deel van de stad. In de nacht van 29 op 30 oktober 2012 werd New York opnieuw door een orkaan getroffen: Sandy. Sandy richtte langs de hele oostkust van de Verenigde Staten enorme schade aan door zware windstoten en hoog water. Rond het tijd-stip dat New York werd getroffen, was het eveneens springtij waardoor de schade nog veel groter werd.

Milieu

Vergelijking van het energiegebruik van zes Amerikaanse steden in de periode 2000-2005, gemeten naar gemid-deld jaarlijks energiegebruik in kWh per inwoner New York doet het wat milieu betreft goed in vergelijking met

veel andere steden. Zo is het gebruik van openbaar vervoer in de stad het hoogst van gehele Verenigde Staten. Daardoor is het brandstofgebruik gelijk aan het nationaal gemiddelde in de jaren 20 van de twintigste eeuw.[38]

Door het intensieve gebruik van het openbaar vervoer bespaarde New York in 2006, 6,8 miljoen liter olie.[39]

Daarmee is de stad een belangrijke bijdrager aan energie-besparing door middel van de inzet van openbaar ver-voer; het maakt New York tot een v.de energiezuinigste steden v.d.Verenigde Staten.[40] De uitstoot van broei-

kasgassen in New York is 7,1 ton per inwoner, dat is minder dan een derde van het nationale gemiddelde van 24,5 ton.[41] Gezamenlijk zijn de New Yorkers verantwoordelijk voor de uitstoot van één procent van de broeikas-gassen in de Verenigde Staten,[41] terwijl New York 2,7% van de bevolking herbergt. De gemiddelde New Yorker verbruikt de helft minder elektriciteit dan een inwoner van San Francisco en slechts ruim een kwart van de hoe-veelheid elektriciteit die verbruikt wordt door een inwoner van Dallas.[42] New York richt zich ook op het gebruik van minder energie in stadskantoren en openbare gebouwen.[43] De stad is koploper met de bouw van energie-zuinige groene kantoorpanden, zoals de Hearst Tower.[44] Verder is er een groot wagenpark met energiezuinige openbaarvervoersbussen, met bussen die rijden op aardgas (CNG) en ook hybride aangedreven bussen. In de stad rijden daarnaast een aantal van de eerste hybride taxi's.[45] Ondanks deze maatregelen hebben vooral de inwo-ners van de armste wijken door luchtvervuiling nog altijd bovengemiddeld veel last van astma en andere ademha-lingsproblemen.[46]

Demografie

New York is de stad met het grootste inwoneraantal in de Verenigde Staten, met 8.363.710 inwoners op 1 juli 2008 (van 7,3 miljoen in 1990).[25] Dit aantal maakt ongeveer 40% uit van het totale inwoneraantal van de staat New York en ongeveer eenzelfde percentage binnen het metropoolgebied. Gedurende het laatste decennium groei-de het aantal inwoners en verwacht wordt dat het New York tegen 2030 tussen de 9,2 miljoen en 9,5 miljoen in-woners zal hebben.[50] Twee belangrijke demografische eigenschappen zijn de bevolkingsdichtheid en de culturele diversiteit. De bevolkingsdichtheid van de stad is 10.194 inwoners per km², dat is de grootste dichtheid van alle gemeenten in de Verenigde Staten met een inwoneraantal hoger dan 100.000.[51] Manhattans bevolkingsdichtheid is 25.846 per vierkante kilometer, dat is de hoogste dichtheid van alle regio's in de Verenigde Staten.[52][53]

New York heeft een hoge graad van inkomensongelijkheid: in 2005 lag in het rijkste censusgebied het mediane in-

komen per huishouden op $188.697, terwijl dit in het armste gebied $9.320 bedroeg.[54] Deze ongelijkheid is groter geworden door aanhoudende salarisverhogingen voor de hogere inkomensklasse, terwijl de lonen van de middel- en lage inkomensklasse stagneerden. In 2006 was het gemiddelde weeksalaris in Manhattan $1453, het hoogste en snelst groeiende salaris onder de grootste county's in de Verenigde Staten.[55] Deze borough heeft te maken met een babyboom, een uniek gegeven voor een Amerikaanse stad. Sinds 2000 is het aantal kinderen on-der de vijf jaar in Manhattan met 32% gestegen.[56] Huiseigendom is in New York met ongeveer 33% veel lager dan het nationale gemiddelde van 69%.[57] Het percentage leegstaande huurwoningen ligt gewoonlijk tussen de 3% en 4,5%. Dit is beneden de grens van 5% die gebruikt wordt om te bepalen dat er sprake is van een huisvestings-probleem. Het wordt gebruikt als rechtvaardiging om een deel van de huurmarkt te controleren en te stabiliseren. Ongeveer 33% van de huurprijzen worden door de overheid gereguleerd. Het vinden van huisvesting, en zeker be-taalbare huis-vesting, kan in New York erg moeilijk zijn.[58]

Religie

New York is een multiculturele stad en ook op religieus gebied is de stad heel divers. Ten tijde v.de Nederlandse overheersing was alleen de Nederduitse Gereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervorm-de Kerk) toegestaan. Niet-hervormde inwoners,zoals de quakers, werden zelfs vervolgd door de overheid (Peter Stuyvesant) vanwege

hun afwijkende religieuze opvattingen. De stad bleef ook na de Britse overheersing en de Amerikaanse onafhanke-lijkheid lange tijd protestants. Pas door de komst van grote groepen immigranten uit Italië en Ierland werd het

rooms-katholicisme zichtbaar in het dagelijks leven. Dit zorgde voor veel argwaan onder protestanten, die in de nieuwe soort immigranten een bedreiging zagen voor hun vrijheid en onafhankelijkheid. Ze meenden dat de katho-lieken vooral naar het gezag van de paus zouden luisteren en er ontstonden vele antipaapse rellen. In de tweede helft van de 19e eeuw migreerden grote groepen Chinezen naar de stad. Deze immigranten bouwden in de China-towns hun eigen religieuze gebouwen. Meestal waren dit Chinese tempels die een mengsel van de drie belangrijkste religies van China bevatten: confucianisme/voorouderverering, Chinees boeddhisme en taoïsme. Pas in de 20e eeuw verrezen aparte boeddhistische tempels, taoïstische tempels en een confuciustempel.

Bevolkingsafkomst

De bevolkingssamenstelling van New York is bijzonder divers. Gedurende de geschiedenis is de stad altijd een be-langrijk aankomstpunt geweest voor nieuwe immigranten uit vele landen. Het begrip melting pot (smeltkroes) is als eerste gebruikt om de samenstelling van de dichtbevolkte immigrantenwijken in de Lower East Side aan te duiden. Tegenwoordig is 36% van de bevolking van New York geboren buiten de Verenigde Staten.[59] Van de Amerikaanse steden wordt dit aantal alleen overschreden door Los Angeles en Miami.[53] Terwijl in die steden de immigranten-gemeenschappen worden gedomineerd door een gering aantal nationaliteiten, is er in New York geen enkel land of regio van herkomst dat domineert. De tien grootste landen van herkomst van hedendaagse immigratie zijn de Do-minicaanse Republiek,China,Jamaica,Guyana,Mexico,Ecuador,Haïti,Trinidad en Tobago, Colombia en Rusland [60] In

de stad worden ongeveer 170 verschillende talen gesproken.[61] In het New Yorkse metropoolgebied woont de grootste Joodse gemeenschap buiten Israël. In New York woonden in 2000 ruim één miljoen Joden.[62] Dit is de grootste Joodse gemeenschap ter wereld, groter dan die van Tel Aviv. Ongeveer 13,5% v.d.New Yorkers is Joods. Daarnaast woont ook bijna een kwart van de Indiase Amerikanen[63] en de grootste Afro-Amerikaanse gemeen-

schap van alle steden in de Verenigde Staten in New York. De vijf grootste etnische groepen volgens de volkstel-ling van 2005 zijn:Puerto Ricanen,Italianen,West Indiërs, Dominicanen en Chinezen.[64] De Puerto Ricaanse popu-latie in New York is de grootste buiten Puerto Rico.[65] Italianen emigreerden in grote aantallen naar de stad in de vroege twintigste eeuw. Er zijn ook veel mensen van Ierse afkomst: zij zijn de op 5 na grootste etnische groep.

In New York zijn 3 Chinese buurten te vinden. De Chinese buurten zijn weer onder te verdelen op de jiaxiang v.d.

Chinese Amerikanen. Door sterke segregatie worden vele buurten gedomineerd door een bepaalde bevolkingsgroep.

Criminaliteit

Sinds 2005 heeft de stad de laagste misdaadcijfers van de 25 grootste Amerikaanse steden, zodat het aanzien-lijk veiliger is geworden na de misdaadpieken in de jaren 80 en 90. In 2002 had New York een van de laagste mis-daadcijfers van alle Amerikaanse steden met een bevolking groter dan 100.000. Gewelddadige criminaliteit in de stad daalde van 1993 tot 2005 meer dan 75%, terwijl de misdaadcijfers over de gehele Verenigde Staten stegen.[66] In 2005 was het aantal gepleegde moorden op het laagste niveau sinds 1963. In het jaar 2007 werden er min-der dan 500 moorden gepleegd, dat was voor het eerst sinds men in 1963 de criminaliteitscijfers begon te publice-ren. Sociologen en criminologen zijn het niet eens over de oorzaken van de daling van de misdaadcijfers. Sommigen zeggen dat het komt door de nieuwe tactieken van de New York City Police Department. Anderen zoeken de oor-zaak bij het afgenomen gebruik van cocaïne, of bij demografische veranderingen.[67] New York werd lange tijd geassocieerd met georganiseerde misdaad.Dat begon met de Forty Thieves en de Roach Guards,twee Ierse straat-bendes die actief waren in de krottenwijk Five Points rond 1820. In de 20e eeuw kwam de maffia op die gedomi-neerd werd door de Five Families. Gangs, zoals de Black Spades lieten van zich horen tegen het einde van de 20e eeuw.[68]

Economie

Bedrijvigheid

New York is een belangrijk centrum voor financiën, verzekeringen, vastgoed, media en kunst in de Verenigde Sta-ten en daarbuiten. Samen met Londen en Tokio wordt de stad tot de financiële centra van de wereldeconomie ge-

rekend.[69] Het metropoolgebied heeft de grootste regionale economie van de Verenigde Staten en is, na Tokio, de grootste stadseconomie van de wereld.[70][71] Veel grote bedrijven hebben een hoofdkantoor in New York, waaronder 44 bedrijven uit de Fortune 500.[72] New York is ook uniek onder de Amerikaanse steden met betrek-king tot het grote aantal buitenlandse ondernemingen: één op de tien banen uit de private sector in de stad komt van buitenlandse bedrijven.[73] In New York staan enkele van de waardevolste gebouwen van het land en de we-reld. 450 Park Avenue werd op 2 juli 2007 verkocht voor $510 miljoen, ongeveer $17.100 per vierkante meter. Daarmee werd het nauwe-lijks een maand oude record gebroken van een Amerikaans bedrijfspand aan 660 Madi-son Avenue dat in juni 2007 $15.890 per vierkante meter opbracht.[74] Midtown Manhattan is het grootste cen-tral business district in de Verenigde Staten en bevat de grootste concentratie wolkenkrabbers v.d.stad. Lower

Manhattan is het op twee na grootste central business district in de Verenigde Staten. In dit gebied liggen de

New York Stock Exchange - aan Wall Street -en de NASDAQ, 's werelds grootste effectenbeurzen gemeten naar gemiddeld dagelijks handelsvolume en marktkapitaal.[75] Financiële diensten tellen voor 35% mee in de werkge-legenheid van de stad.[76] Vastgoedbelegging is een belangrijk onderdeel van de economie van de stad, zo was de waarde in 2006 van alle bezittingen in New York $802,4 miljard.[77] Het Time Warner Center is met een waarde van 1,1 miljard het gebouw met de hoogste marktwaarde in New York.[77] De televisie- en filmindustrie is na

Hollywood de grootste van het land.[78] Creatieve sectoren als de nieuwe media, reclame, mode, design en archi-tectuur vormen groeiend deel van de werkgelegenheid.[79] High-hightechindustrieën zoals biowetenschap, soft-ware-ontwikkeling, game-ontwerp en internetdiensten zijn eveneens groeiende. Deze sectoren hebben voordeel v.d.ligging v.d.stad aan het eind van meerdere trans-Atlantische glasvezelverbindingen [80].Andere belangrijke sectoren zijn medische technologie en onderzoek, non-profitinstellingen en universiteiten. Productie vormt een belangrijk doch afnemend deel van de werkgelegenheid. Kleding, chemicaliën, meubels en metaal- en voedselpro-ducten zijn een aantal v.d.voornaamste producten.[81] De voedselbewerkingsindustrie is de stabielste productie-sector v.d.stad.[82] Het is een industrie met een waarde van $5 milj. en biedt werk aan meer dan 19.000 inwoners, onder wie een groot aantal immigranten die nauwelijks Engels spreken.

Media

In New York bevinden zich een aantal v.d.belangrijkste kranten, grootste uitgeverijen, succesvolste televisiesta-tions en grootste platenmaatschappijen ter wereld.Onder de gevestigde mediaconglomeraten zijn Time Warner,

News Corporation, de Hearst Corporation en Viacom. Zeven van de acht grootste reclamebureaus wereldwijd heb-ben een hoofdkantoor in New York.[83] Drie van de Grote Vier platenlabels (Universal, Sony, Warner en EMI) zijn gevestigd in de stad. Uitgeverijen, zoals Random House, Simon & Schuster en Penguin Group bieden gezamenlijk werk aan ongeveer 25.000 mensen.[84] Meer dan 200 kranten en 350 tijdschriften hebben een kantoor in de stad, waaronder de twee grote kranten The Wall Street Journal (oplage: 2,1 miljoen) en The New York Times (oplage: 1,1 miljoen).Grote tabloids in de stad zijn de New York Daily News (oplage: 795.000) en de New York Post (oplage: 650.000), in 1801 op-gericht door Alexander Hamilton. De stad heeft ook een grote etnische pers, met 270 kran-ten en tijdschriften in meer dan 40 talen.[85] El Diario La Prensa is New Yorks grootste Spaanstalige krant met een oplage van 265.000 per dag. The New York Amsterdam News, gepubliceerd in Harlem, is een prominente Afro-Amerikaanse krant.Daarnaast zijn er nog een aantal kranten die alleen op de boroughs zijn gericht,zoals de Brook-

lyn Daily Eagle en de Staten Island Advance. De televisie- en filmindustrie is een belangrijke werkgever in de stad en biedt werk aan 100.000 mensen. De vier grote Amerikaanse zen-ders ABC, CBS, FOX en NBC hebben allemaal hun hoofdkantoor in New York. Veel kabelzenders zijn ook gevestigd in de stad, zoals MTV, Fox News, HBO en

Comedy Central. In 2005 werden meer dan 100 televisieshows opgenomen in New York.[86]

Toerisme

Toerisme is belangrijk voor New York, met ongeveer 46 mil.buiten- en binnenlandse toeristen in 2007.[87] De be-kendste bezienswaardigheid is waarschijnlijk het Vrijheidsbeeld, een belangrijke toeristische attractie en een van de bekendste iconen van de Verenigde Staten.[88] Daarnaast gelden ook bezienswaardigheden als het Empire Sta-te Building,Wall Street,Ellis Island, theaterproducties op Broad-way, museums als het Metropolitan Museum of Art, en andere toeristische attracties zoals Central Park, Washington Square Park, Brooklyn Bridge, Rockefeller Center, Times Square, Hoofdkwartier van de Verenigde Naties, het Bronx Park met daarin de Bronx Zoo en de

New York Botanical Garden, win-kelen aan Fifth Avenue en Madison Avenue, evenementen als de Halloween Para-de in Greenwich Village, de Tribeca Film Festival en gratis optredens in Central Park tijdens Summerstage als toe-ristische trekpleisters. Na de aanslagen op 11 september 2001 werden ook de resten van het World Trade Center, ook wel bekend als Ground Zero, door veel mensen bezocht.[89] Volgens het toerismebureau kwamen in 2012 de meeste toeristen uit: Canada (1.063.000), het Verenigd Koninkrijk (1.033.000), Brazillië (806.000), Frankrijk (667.000),Duitsland (547.000),Australië (595.000),China (541.000), Midden-Oosten (478.000), Italië (449.000) en Mexico (387.000).[90]

Politiek en bestuur

Het bestuur van New York is meer gecentraliseerd dan dat van andere Amerikaanse steden, hetgeen blijkt uit de taken van het bestuur. In New York is het centrale bestuur verantwoordelijk voor het openbare onderwijs, gevan-genissen, bibliotheken, openbare veiligheid, recreatiefaciliteiten, riolering, watervoorziening en sociale zekerheid.

Het budget van de stad is met $50 miljard het grootste van alle steden in de Verenigde Staten. Dit budget wordt onder andere besteed aan onderwijs (31%), sociale diensten (20%), openbare veiligheid (13%) en pensioenen (10%). De stad biedt werk aan ongeveer 250.000 mensen.[91] Vertegenwoordigers van de Democratische partij bekleden de meeste publieke functies in de stad. Van de geregistreerde kiezers in de stad is 66% Democraat.[92] Sinds 1924 heeft geen enkele Republikein in New York een meerderheid weten te behalen bij de presidentsverkiezing of staatverkiezing. De Manhattan Municipal Building huisvest veel overheidsinstanties en is een v.de grootste over-

heidsgebouwen ter wereld

Uitvoerende macht

De uitvoerende macht van de stad New York bestaat uit de burgemeester, de Public Advocate, de Comptroller en de vijf presidenten van de boroughs.De burgemeester is verantwoordelijk voor alle diensten van de stad, politie

en brandweer, uitvoering van alle wetten in de stad, controle over het publieke eigendom en over de meeste pu-blieke instellingen. De burgemeester wordt rechtstreeks gekozen voor een termijn van vier jaar en kan eenmaal herkozen worden.Door de burgemeester worden Deputy Mayors aangesteld, die assisteren bij belangrijke zaken, zoals onderwijs, economie en gezondheidszorg. Zij hebben echter geen recht om de burgemeester op te volgen wanneer deze zijn taken niet meer kan uitvoeren. Michael Bloomberg was van 1 januari 2002 tot en met 31 decem-ber 2013 burgemeester van New York, als opvolger van Rudy Giuliani. Bloomberg stond bekend als Democraat, maar wisselde kort voor de verkiezingen van partij en nam deel als Republikein, om zo de drukke voorverkiezingen van de Democraten te kunnen vermijden. Bloomberg won de verkiezingen met ongeveer de helft van de stemmen en werd in 2005 herkozen met 59% van de stemmen.[93] Sinds 2007 is Bloomberg onafhankelijk. Bloomberg, een voormalige zakenman,nam als burgemeester onder meer het onderwijs over van de staat en voerde een agressief gezondheidszorgbeleid, onder andere door het invoeren van een rookverbod in de horeca. Tijdens zijn tweede ter-mijn maakte hij van schoolhervorming, armoedebestrijding en strenge wapencontrole speerpunten van zijn beleid.[94] Bloomberg werd op 1 januari 2014 opgevolgd door Bill de Blasio.De Public Advocate wordt direct gekozen en is verantwoordelijk voor het verbeteren van de relatie tussen burger en overheid. Hij onderzoekt klachten omtrent stadsinstellingen, bemiddelt tussen stadsinstellingen en burgers, fungeert als ombudsman en adviseert de burge-meester op het gebied van gemeenschapsrelaties. De Comptroller beheert de financiën en wordt ook direct geko-zen door de burgers. Naast het beheren van het pensioenfonds van de stad, adviseert de Comptroller de burge-meester en de gemeenteraad op ieder financieel gebied. De bewoners van de boroughs kiezen door middel van directe verkiezingen een Borough President. Zij adviseren de burgemeester betreffende borough-gerelateerde zaken.

Wetgevende macht

De gemeenteraad van New York (City Council) is de wetgevende macht. De wetsvoorstellen worden aangenomen bij meerderheid en worden vervolgens naar de burgemeester gestuurd, die ze kan bevestigen door zijn handtekening te plaatsen. Als de burgemeester zijn veto uitspreekt over het voorstel, heeft de raad 30 dagen tijd om een twee-derdemeerderheid te krijgen om het voorstel alsnog in werking te laten treden. De gemeenteraad is een eenkame-rig orgaan en bestaat uit 51 raadsleden. Zij worden door districten gekozen die ieder circa 157.000 mensen tellen. Raadsleden worden in het algemeen gekozen voor vier jaar, behalve in jaren wanneer er een volkstelling plaatsvindt in de jaren die deelbaar zijn door twintig. Dan worden de districten opnieuw bepaald en zijn er twee opeenvolgen-de termijnen nodig van twee jaar.

Rechterlijke macht

De rechterlijke macht in New York bestaat uit civiele, strafrechtelijke en familierechtbanken. Deze rechtbanken zijn in alle boroughs aanwezig en hebben een jurisdictie voor de gehele stad. De civiele rechtbank behandelt alle +

civiele zaken met claims tot 25.000 dollar. De familierechtbank behandelt za-ken die kinderen en families aangaan. Ernstige misdaden en grote civiele zaken worden door de New York State Supreme Court behandeld. Anders dan de rest van de staat New York, heeft de stad New York geen typische County Courts (regionale rechtbanken). In plaats daarvan hebben de rechtbanken jurisdictie in de vijf regio's die overeenkomen met de vijf boroughs.

Officiële zegel en vlag

Het zegel van de stad New York dat dateert uit 1686 bevat het opschrift SIGILLVM CIVITATIS NOVI EBORA-CI, wat simpelweg betekent "het Zegel van de stad New York". Eboracum was de Romeinse naam van de huidige stad York, de titulaire zetel van Jacobus II als hertog van York. De twee figuren stellen de gelijkheid voor tussen de oorspronkelijke Amerikanen en de kolonisten. De vier molenwieken herinneren aan de Nederlandse geschiedenis van de stad als Nieuw Amsterdam. De bevers en de meeltonnen refereren aan de vroegste handelsgoederen van de stad. Na de Amerikaanse Revolutie is boven het zegel de Amerikaanse adelaar toegevoegd. Het jaartal "1625", dat onderaan het zegel wordt vermeld, is het jaartal waarin de stad werd gesticht. De vlag van New York werd aange-nomen in 1915. De vlag heeft blauwe, witte en oranje banen; deze kleuren verwijzen naar de Nederlandse vlag die boven de stad wapperde gedurende de Nederlandse tijd. In het midden van de vlag is in blauw het officiële zegel te zien.